سورترهای لاین‌شفت (Line Shaft Sorters) از جمله تجهیزات مکانیکی پیشرفته در سیستم‌های حمل و نقل و توزیع کالا هستند که با استفاده از یک محور گردان (شفت) مرکزی، نیروی محرکه را به مجموعه‌ای از رولرها یا تسمه‌ها منتقل می‌کنند. این سیستم‌ها، معمولاً در خطوط بسته‌بندی، انبارداری و لجستیک برای هدایت بار به مسیرهای مختلف استفاده می‌شوند.
با افزودن ماژول تفکیک بار مانند پاپ‌آپ سورتر و ویل سورتر، این تجهیزات قابلیت هدایت و جداسازی بار را پیدا می‌کنند. این مکانیزم‌ها امکان می‌دهند کالاها با سرعت و دقت بالا، به خطوط مختلف انتقال داده شوند.
در ادامه، اجزای سیستم، روش‌های هدایت بار و کاربردهای صنعتی آن را بررسی می‌کنیم.
سورتر لاین‌شفت چگونه کار می‌کند؟
سیستم سورتر لاین‌شفت، از یک شفت چرخان بهره می‌برد که معمولاً با موتور مرکزی به حرکت در می‌آید. این شفت از طریق تسمه‌ها یا چرخ‌دنده‌های کوچک، نیروی چرخشی را به رولرها یا اجزای جانبی مانند پاپ‌آپ‌ها منتقل می‌کند.
مکانیسم انتقال نیرو در لاین‌شفت
شفت اصلی به صورت پیوسته در حال چرخش است
رولرها با استفاده از حلقه‌های الاستیکی یا تسمه‌وار به شفت متصل هستند.
با فعال‌سازی کنترلر، یک ماژول (مثل پاپ‌آپ) در لحظه مناسب فعال می‌شود و بار را منحرف می‌کند.
نقش سیستم کنترل در هدایت بار
با بهره‌گیری از سنسورهای شناسایی بار، سیستم کنترل تصمیم می‌گیرد کدام ماژول فعال شود. معمولاً از سیستم‌های کنترل پیشرفته استفاده می‌شود که قابلیت ارتباط با نرم‌افزار مدیریت توزیع را دارند.
انواع روش‌های هدایت بار در سورترهای لاین‌شفت
سورترهای لاین‌شفت قابلیت ترکیب با ماژول‌های مختلف برای هدایت بار به مسیرهای دلخواه را دارند. این ماژول‌ها می‌توانند به‌صورت پاپ‌آپ مکانیکی، ویل سورتر یا هدایتگر غلطکی مورب طراحی شوند. انتخاب مکانیزم بسته به نوع کالا، سرعت سیستم و دقت موردنیاز انجام می‌شود.
پاپ‌آپ سورتر (Pop-up Sorter)
پاپ‌آپ سورتر، به‌صورت عمودی از سطح رولر بیرون می‌آیند و کالا را با زاویه مشخصی منحرف می‌کنند. این ماژول‌ها می‌توانند از جنس تسمه، چرخ یا غلطک باشند و توسط نیروی پنوماتیک یا موتورهای الکتریکی فعال شوند.
ویژگی‌ها:
- مناسب برای بارهای سبک تا متوسط
- قابلیت کنترل دقیق لحظه‌ی پرتاب
- هزینه تعمیر و نگهداری پایین
ویل سورتر (Wheel Sorter)
ویل سورتر از مجموعه‌ای چرخ زاویه‌دار استفاده می‌کند که می‌تواند بار را در حین حرکت به مسیر دلخواه منحرف کند. این سیستم برای سرعت‌های بالا کاربرد دارد.
ویژگی‌ها:
- مناسب برای جریان سریع بار
- دقت بالا در هدایت
- نیازمند هماهنگی دقیق با سیستم کنترل مرکزی
هدایتگرهای رولر مورب
در این نوع سیستم، رولرهای مورب یا زاویه‌دار روی نوار قرار می‌گیرند که با چرخش خود، کالا را به طرفین هدایت می‌کنند. این روش برای بارهای بزرگ‌تر و با سطح تماس وسیع مناسب است.
مقایسه روش‌های هدایت بار در لاین‌شفت
| هزینه | سازگاری با لاین‌شفت | سرعت مناسب | دقت | روش هدایت |
| متوسط | بسیار بالا | متوسط | بالا | پاپ‌آپ تسمه‌ای |
| بالا | متوسط | بالا | بالا | ویل سورتر |
| کم | بالا | متوسط | متوسط | دایورتر خطی |
جمع‌بندی
هدایت بار در سورترهای لاین‌شفت باید با توجه به نوع مرسوله، دقت موردنیاز، فضای در دسترس و محدودیت‌های فنی دستگاه انتخاب شود. پاپ‌آپ تسمه‌ای همچنان یکی از پرکاربردترین و سازگارترین روش‌ها با ساختار لاین‌شفت است. انتخاب درست سیستم تفکیک نه‌تنها سرعت عملیات را افزایش می‌دهد، بلکه خرابی‌ها و توقف‌ها را نیز کاهش می‌دهد.
سؤالات متداول
چرا در سورتر لاین‌شفت از پاپ‌آپ تسمه‌ای استفاده می‌شود؟
پاپ‌آپ تسمه‌ای به‌دلیل طراحی باریک، سازگارترین گزینه با ساختار لاین‌شفت است. فاصله کم بین رولرها اجازه نصب سیستم‌های حجیم مانند رولرهای عمودی را نمی‌دهد. بنابراین، پاپ‌آپ با فعال‌سازی سریع، بدون ایجاد وقفه در جریان بار، مسیر مرسوله را تغییر می‌دهد.
ویل سورتر چه زمانی در لاین‌شفت کاربرد دارد؟
هرچند ویل سورترها بیشتر در نقاله‌های تسمه‌ای کاربرد دارند، اما در خطوط لاین‌شفتی خاص که فضا و طراحی اجازه دهد، می‌توان از این روش برای تفکیک با دقت بالا و زاویه‌های خاص استفاده کرد. این سیستم معمولاً برای مرسولات سنگین‌تر یا با سطوح صاف مناسب‌تر است.
دایورتر کشویی در چه مواردی استفاده می‌شود؟
دایورتر کشویی (Sliding Diverter) در خطوطی که نیاز به تفکیک بار سبک با دقت متوسط و سرعت بالا وجود دارد، کاربرد دارد. این سیستم می‌تواند در فضای بسیار محدود نصب شود و بدون اختلال در رولرها، بار را به مسیر دلخواه هدایت کند.
آیا می‌توان چند سیستم هدایت را ترکیبی استفاده کرد؟
بله، در پروژه‌های پیچیده و چندمسیره، ترکیب پاپ‌آپ، ویل سورتر و دایورتر ممکن است. این ترکیب بسته به نوع مرسولات، سرعت خط و الگوی تفکیک طراحی می‌شود. البته باید به هماهنگی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سیستم‌ها دقت شود.
